GRM-Tongeren KLEURt je dag de zomer door…

*****

In het Gallo-Romeins Museum van Tongeren, ’s lands oudste stad van België

weten ze niet van ‘aftitelen’, laat staan afblotten!?

Ze hebben voor deze tentoonstelling ‘De oudheid in kleur’ bijzonder

gevat tot nog toe zo’n 50000 bezoekers.

Noteer dus om er een kwartaal nogmaals een kwast en een lap op te geven,

uiteraard niet op de beelden.

En prik vooral : familiaal met creatief atelier voor de kinderen… aan de brusch,

het ‘kliederen’…graffiti’drang?  Voor kinderen is er een aparte audiotour.

De informatie is op maat voor zeven- tot twaalfjarigen.  Er zijn computerspellen

met puzzel- en tekenopdrachten. Op een marmeren tabletje kunnen ze een eigen

ontwerp maken en vervolgens te kleuren. Het werkstukje kunnen ze mee naar

huis nemen.

**** Helleense kleurenparade en verder…

Het zijn Vinzenz Brinkmann, Ulrike Koch-Brinkmann & Sam Cleymans

die ‘uitpuzzelden’ hoe antieke standbeelden er echt uitzagen.

De klassieke oudheid was dus kleurrijker dan we denken.

De oude Grieken en Romeinen versierden hun gebouwen en standbeelden

met veel kleuren en ornamenten. Ultramoderne technieken en onderzoeken

brengen wetenschappelijk het inzicht bij. Het echtpaar, Duitse archeologen

brengen het scherp, helder …en kleurrijk in beeld.  

Dan is er Sam Cleymans, wetenschappelijk medewerker van het Gallo-Romeins

Museum voor de tentoonstellingen die mee ‘hoge ogen gooit’, temeer als

docent klassieke archeologie aan de KU Leuven.  Een knipoog naar Plato?

Deze  schreef trouwens reeds dat ogen van beelden best met natuurgetrouwe

kleuren werden weergegeven… en niet met goudtinten.

Prachtige siervlakkleuren sieren de catalogus.

Kijk bijvoorbeeld hoe het marmeren gezicht van een antiek standbeeld

van de Griekse godin Athena vandaag onbeschilderd ‘lijkt’ te zijn.

Dit perceptie’idee wordt nog voortdurend versterkt door films, videospellen

en tv-series over de oudheid : standbeelden zijn wit en onbeschilderd!?

De verheerlijking van witmarmeren standbeelden ontwikkelde zich vanaf de

renaissance. 

Ook de eigentijdse beeldcultuur zoals bijvoorbeeld de populaire videogame

Assasin’s Creed Odyssey (2018) is geneigd om het versterkt ‘in te prenten’…

De hedendaagse, Frans-Amerikaanse kunstenaar Emmanuel Fillion ontwikkelde

een artistieke stijl door natuurgetrouwe, expressieve beelden in marmer en brons te creëren.

***** Polonaise van de ‘witte produkten’

Witte verfstoffen speelden een belangrijke rol in de veelkleurigheid van de

Griekse en Romeinse beeldhouwkunst.

Synthetisch pigment loodwit en mineraal calciet werden aangewend…

Op een reconstructie kan je zien  dat het kleed van Artemis in de oudheid

wit werd geschilderd.

Een prachtig object is ongetwijfeld een ruiterstandbeeld afkomstig van de

Akropolis in Athene. De ruiterbroek was versierd met een veelkleurig ruitjespatroon

in blauw, groen, rood, geel en bruin.  De hoeven werden geverfd  met goudoker,

vermengd met orpiment.

Bij de reconstructie van beelden werden soùs toegevingen gedaan zoals de pijl

van de boogschutter in hout, alhoewel oorspronkelijk in marmer…of de haren

in lood en nu bijgewerkt met tin.

Op een grafbeeld is de beschildering vaak bijzonder goed bewaard gebleven.

De bewaring van verfstoffen is verschillend onder en boven de grond.

De klassieke oudheid was kleurrijk. Verfstoffen waren kostbaar en een teken

van schoonheid.

Dan ook wel blauw in Tongeren!? Hiervoor werd het synthetisch pigment

‘Egyptisch blauw’ gebruikt.  Blauw pigment wordt verkregen uit het mineraal

azuriet en er is het blauwe mineraal azuriet.  Zie de aanwending op de wollen

onderkleding van een vrouw of de helm van de krijger op het oostfronton.

**** Mozaïeken en actueel kleur in GRM…

En zo worden verder de kleuren groen, purper, geel, rood … geduid met magnifieke

beeldhouwkundige toepassingen. En dan de huidskleur?

Je ziet in de tentoonstelling de reconstructie van de huidskleur zoals die op

een portretbuste van de Romeinse keizer Calligula was aangebracht.

En niet te vergeten : de vergulding en het aanbrengen van bladgoud,

waarlijk magnifiek om het te bezien op de tentoonstelling ‘Kleur’ in Tongeren.

De oplijst is sterk met een diepk(l)eurige catalogus als encyclopedisch 

geschiedenisboek in domino, zeg maar.

Zie terplekke ook de foto’s van de bronzen beelden van twee krijgers. Ze werden

teruggevonden in de Middellandse Zee ter hoogte van Riace.

Ook op de Quirinaalheuvel in Rome werden bronzen standbeelden gevonden.

En er is de sarcofaag van de hellenistische koning van Sidon.

Het kleurgebruik in de Romeinse beeldhouwkunst kreeg een uitgediept hoofdstuk

toegewezen.  Het vertoonde Venusbeeld werd terug gevonden in een Romeins huis

in Pompei.  De zogenaamde ‘Venus in bikini’ stelt de Romeinse liefdesgodin 

Venus voor die haar sandaal aandoet.  Niet te vergeten in de gevulde reeks

is het beeld van keizer Augustus uit de villa van vrouw Livia.

En dan nog een standbeeld van één van de negen Muzen…

Uiteraard werd er heel veel vergelijkingsmateriaal aangewend dat kon leiden

tot de reconstructie van het standbeeld van de Muze…

Je ziet er zelfs een grafsteen in de vorm van een oliekruikje.

De kleurrijke beelden van keizers, goden en mythologische figuren reizen

de wereld rond. Actueel is het te doen in Tongeren.Naast de authentieke

standbeelden voert een video’projectie mee de expo in.

**** Gebeiteld…

Niet te versmaden is de paginareeks die verhaalt hoe standbeelden in de oudheid

werden gemaakt en beschilderd. Tijdens het productieproces werkten beeldhouwer

en schilder nauw samen.

Een te bezichtigen steenhouwershamer komt uit Egypte, de ijzeren vlakbeitel

vonden amateurarcheologen terug in Tongeren. In de oudheid gebruikten

beeldhouwers dergelijke hamers en beitels om marmeren standbeelden vorm

te geven.  Ze lijken erg op de hamers en beitels die beeldhouwers vandaag

nog gebruiken.

Laten we ons ‘KLEUR’rijk naar Tongeren…in casu het Gallo-Romeins Museum

en in de tijd verplaatsen!  (fch * gsm 0474/98 37 91)